ඇයි ඔබට මෙතරම් කේන්ති යන්නේ....

තලල්ලේ චන්දකිත්ති හිමි

සමාජයේ බොහෝ දෙනෙක බොහෝම සුළු කරුණක් සඳහාත් තරහ ගන්නවා. ඇයි ඔබට මෙතරම් කේන්ති යන්නේ කියලා ඇසුවොත් බොහෝ අය විවිධ හේතු කියන්න පුළුවන්. නමුත් ඒ හේතු සියල්ලම හොඳට විමසලා බැලුවොත් තරහ යන්නේ ප්‍රධාන හේතු දෙකක් නිසා. ඒ තමයි කැමැති දේ නොලැබීම. දෙවැනි එක තමයි අකමැති දේ ලැබීම. අපි කැමැතියි අපිව කවුරුහරි වර්ණනා කරනවා නම්. තමා ගැන මේ අය හොඳ දෙයක් කියයි කියලා අපි නිතරම හිතාගෙන ඉන්නවා. එහෙම ඉන්න අවස්ථාවක හොඳක් කිව්වේ නැත්නම් අපට තරහ යනවා. ඇයි? අපි බලාපොරොත්තුවෙන් සිටිය දේ නොලැබී ගිය නිසා

සම්මා සම්බුදුරජාණන් වහන්සේ නමක් ලෝකයට පහළ වන්නේ සියලු සත්වයන් දුකෙන් නිදහස් කිරීම උදෙසායි. උන්වහන්සේ අපට කියාදෙනවා දුකෙන් නිදහස් වන මාර්ගය පිළිබඳව. ඒ මාර්ගයේ ගමන් කරන ආර්ය ශ්‍රාවකයන් සංසාර දුකෙන් නිදහස් වී සැපත ළඟාකර ගනු ලබනවා. ඒ දුකෙන් නිදහස් වන මාර්ගයේ ගමන් කිරීමේදී අපේ ජීවිතවලට පුරුදුකළයුතු බොහෝ ගුණාංග තිබෙනවා. ඒ එක් ගුණාංගයක් සඳහන් සූත්‍ර දේශනාවක් අපි අද කථා කරනවා.

ඒ සූත්‍රයේ නම තමයි ආඝාතපටිවිනය සූත්‍රය. අංගුත්තර නිකායේ පංචක නිපාතයේ මෙය සඳහන්ව තිබෙනවා. ආඝාතපටිවිනය නමින් සූත්‍ර දේශනා දෙකක් තිබෙනවා. පඨම ආඝාතපටිවිනය සූත්‍රය වදාළේ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ. දුතිය ආඝාතපටිවිනය සූත්‍රය වදාළේ සැරියුත් මහ රහතන් වහන්සේ. ආඝාත කියන්නේ තරහ කියන එක. පටි කියන්නේ නැවත නැවත කියන එක. විනය කියන්නේ හික්මවීමයි. හට ගත් තරහ නැවත නැවත නොකර හික්මවා ගැනීමයි මෙහි සරල තේරුම. ඒ සඳහා අවශ්‍ය ක්‍රමවේදය තමයි මෙම සූත්‍රයේ සඳහන්ව තිබෙන්නේ.

අප සමාජයේ බොහෝ දෙනෙක් බොහෝම සුළු කරුණක් සඳහාත් තරහ ගන්නවා. ඇයි ඔබට මෙතරම් කේන්ති යන්නේ කියලා ඇසුවොත් බොහෝ අය විවිධ හේතු කියන්න පුළුවන්. නමුත් ඒ හේතු සියල්ලම හොඳට විමසලා බැලුවොත් තරහ යන්නේ ප්‍රධාන හේතු දෙකක් නිසා. ඒ තමයි කැමැති දේ නොලැබීම. දෙවැනි එක තමයි අකමැති දේ ලැබීම. අපි කැමැතියි අපිව කවුරුහරි වර්ණනා කරනවා නම්. තමා ගැන මේ අය හොඳ දෙයක් කියයි කියලා අපි නිතරම හිතාගෙන ඉන්නවා. එහෙම ඉන්න අවස්ථාවක හොඳක් කිව්වේ නැත්නම් අපට තරහ යනවා. ඇයි? අපි බලාපොරොත්තුවෙන් සිටිය දේ නොලැබී ගිය නිසා. අප සිතනවා මේ පුද්ගලයාට මෙතරම් උදව් උපකාර කර තිබියදීත් මා ගැන හොඳක් කිව්වේ නැහැනේ යැයි සිතා දොම්නසට පත්වෙනවා. ඒ තමයි කැමැති දේ නො ලැබීම.

ඊළඟ කාරණය තමයි අකැමැති දේ ලැබීම. අප කවුරුවත් කැමැති නැහැ බැනුම් අහන්න. ඒ වගේම අපේ නරකක් කියනවා නම් අපේ දෙයක් බලෙන් ගන්නවානම් අපිට තරහ යනවා. ඉතින් මේ හේතු දෙකම මුල් වෙලා තරහ යන ආකාර නමයක් මේ දේශනාවේ සඳහන්. එය නවාඝාත වශයෙන් සඳහන් වෙනවා. නවාඝාතය කොටස් තුන තුන වශයෙන් තේරුම් ගත යුතුයි.

පළමු කොටස් තුන තමයි යම් කෙනෙක් මට අතීතයේ දී අනර්ථය කළායැයි සිතමින් තරහ ගන්නවා. එය කයින්, වචනයෙන් සහ සිතින් කරන්න පුළුවන්. සමහර විට අවුරුදු ගණනකට පෙර කළ දේ සිතමින් ඒ තරහ පෝෂණය කරමින් ජීවත් වෙනවා. ඊළඟ එක තමයි වර්තමානයේ සිදුවීම් සිහි කරමින් තරහ පෝෂණය කරනවා. ඊළගට අනාගතයේදීත් මේ අය මට ඊර්ෂ්‍යා කරයි, මගේ දේ පැහැර ගනියි කියා අනාගතය උපකල්පනය කරමින් තරහ සිතක් ඇතිකර ගනු ලබනවා.

සමහර පුද්ගලයන් ඉන්නවා තමන්ට බනින එකත්, අම්මට තාත්තට බනින එකත්, රටට ජාතියට ආගමට බනින එකත් ඉවසන්න පුළුවන්. ඉවසන්න බැරිම දේ තමා තමා අමනාප තමාට අප්‍රසන්න පුද්ගලයකුගේ ගුණ අහන්න ලැබීම. සාමාන්‍ය පෘතග්ජන ගතියට අපි කවුරුත් අකැමැතියි අමනාප පුද්ගලයෙකුගේ ගුණ අහන්න. ඒ පුද්ගලයාගේ වැරැද්දක් කිවුවොත් ඇත්ත තමයි මාත් දැක්කා, එයා එහෙමම තමයි කියමින් අඩුපාඩු එකතු කරන්න කැමැතියි. ගුණයක් කිවුවොත් ඒක අනුමෝදන් වෙන්න කැමැති නැහැ. අප උත්සාහ කරන්නේ අප අමනාප පුද්ගලයාගේ වැරැදි සාධාරණීය කරලා ඒක හරියි කියලා ලෝකයාට හේත්තු ගන්වන්න. අපේ සිත කැමැති තරහ පුද්ගලයාගේ වරදම දකින්නයි. නරකම දකින්නයි. එහෙම අවස්ථාවක එයාගේ හොඳක් අසන්නට ලැබුණොත් අපට කේන්ති යනවා. සිතේ අමනාපයක් ඇතිවෙනවා. එතැනදී අපි කැමැති දේ ලැබුණේ නැහැ. අකැමැති දේ ලැබුණා. එයින් අපගේ සිතට තරහවක් ඇතිවෙනවා. වර්තමානයේදීත් අනාගතයේදීත් ඒ ඒ ආකාරයට ගලපමින් තරහ සිතක් ඇතිකර කර ගන්නවා. මේ විවිධාකාරයට තරහ යාම් නැත්නම් ද්වේෂය අපේ සිතේ හට ගන්නවා. මොන ආකාරයට තරහ ගියත් එය සාධාරණීය කරන්න පුළුවන් කාරණයක් නම් නොවේ. එය පාපතර අකුසල සිතිවිල්ලක්. සිත දුර්වල කරන, සිත කෙළෙසන, සිතේ වටිනාකම නැති කරන ප්‍රභාශ්වරය නැති කරන දුර්වර්ණ කරන අපවිත්‍ර කරන සිතිවිල්ලක්.

සිතට එන නරක සිතිවිලි නවත්වා ගන්න නම් අප කරන්න ඕන ඒ සිතට එන අකුසලයට වටිනාකමක් නොදී සිටීමයි. ඕනෑම සිතිවිල්ලකට වටිනාකමක් දුන්විට ඒ සිතුවිල්ල සිතේ ස්ථාවර වෙනවා. සිතිවිලිවලට වටිනාකමක් ලැබෙන්නේ නැවත නැවත එයම සිතන්නට පටන්ගත් විටයි. ද්වේෂය හටගත් අවස්ථාවක එයම සිතුවොත් එය සිතේ තහවුරු වෙනවා. ස්ථාවර වෙනවා. ඒ ස්ථාවර සිතිවිල්ල ආවේගයක් බවට පත්වෙනවා. ආවේගය කියන්නේ වේගයෙන් අප කරා එන සිතිවිල්ලයි. වේගය වැඩිවුනාම අභ්‍යන්තර පාලනයෙන් තොරයි. සිතුවිලි වලට පානයක් නැතිවුණාම තමයි ඒවා පරුෂ වචන වශයෙන් එළියට එන්නේ. සිතුවිලිවල පාලනයක් නැතිවුණාම වැරැදි ක්‍රියා වශයෙන් එළියට එනවා. ඒ නිසා පාලනය කරන්න බැරි විදිහට සිතුවිලිවලට වටිනාකම් දෙන්න හොඳ නැහැ. නරක සිතිවිල්ල මෙනෙහි කරන්න හොඳ නැහැ. එහි ආදීනවය දැකිය යුතුයි. තමාට තමා වටා සිටින අයට, සමාජයට වන හානිය පිළිබඳව සිහිනුවණින් සිතා තමාගේ් සිතිවිල්ල පාලනය කර ගෙන වලක්වා ගත යුතුයි.

පළමු ආඝාතපටිවිනය සූත්‍රයේදී භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වදාළා සිත පාලනය කරන ක්‍රමවේද පහක්. දෙවැනි සූත්‍රයේදී සැරියුත් මහ රහතන් වහන්සේ දේශනා කළා තරහ ගන්නට හේතු රැස්කරන මිනිසුන් කොට්ඨාස පහක්එහි පළමු පුද්ගලයා තමයි ඔහුගේ කායික වැඩ අපිරිසුදුයි. නමුත් වචනය පිරිසුදුයි. දෙවැනි තැනැත්තා කායික ක්‍රියා පිරිසුදුයි, වචනය අපිරිසුදුයි. තුන්වැනි පුද්ගලයා කායික ක්‍රියාත්, වාචසික ක්‍රියාත් අපිරිසිදුයි. නමුත් ඉඳහිට යහපත් සිතිවිල්ලක් ඇතිකර ගනු ලබනවා. හතරවැනි පුද්ගලයාගේ කායික වාචසික ක්‍රියා මෙන්ම සිතිවිලිත් යහපත් නැහැ. පස්වැනි පුද්ගලයාගේ කායික, වාචසික මෙන්ම සිතිවිලිත් ඉතා හොඳයි.

මෙහි සඳහන් පළමු, දෙවැනි, තුන්වැනි පුද්ගලයන් ඇසුරු කරන්නට ලැබුණාම අපට තරහ යනවා. ඔවුන්ගේ ඇසුරේදී අපේ සිතේ නිතරම ද්වේෂයක් හට ගන්නවා. ඉතින් සැරියුත් මහරහතන් වහන්සේ වදාළා අර පුද්ගලයන්ගේ තිබෙන සියලු වැරැදි නොසිතා තිබෙන එක හොඳ පමණක් සිහි කරන්න කියා. අනුන්ගේ නරක සිතන්නට සිතන්නට නරක් වෙන්නේ අපේ සිත. අනුන්ගේ හොඳ සිතන්නට සිතන්නට හොඳ වෙන්නෙත් අපේ සිත. අනෙක් කෙනාගේ නරක දකිමින් අපේ සිතට කේන්තියක් ඇතිකර ගන්නවා නම් එහි හානියක් අපටමයි.

මේ ආකාරයට අපට තරහ යනවා නම් ඒ තරහ පාලනය කර ගන්න භාග්‍යවතුන් වහන්සේත් අපට දේශනා කළා ක්‍රම පහක්. පළමු ක්‍රමය තමයි මෛත්‍රීය උපදවා ගැනීම. මෛත්‍රීය කියන්නේ මිතුරුකමයි. යාලුකම. කෙනෙකුගේ නරක ගැන සිතන්නේ නැතිව හොඳ පමණක් සිතනවා නම්, තරහ සිතිවිලි නැතිවෙලා යනවා. යම් පුද්ගලයෙක් පිළිබඳව තරහක් එනවානම් ඔහුගේ් හොඳක්ම දකින්න පුරුදු වෙන්න ඕනෑ.

දෙවැනි කාරණය තමයි කරුණාව පුරුදු කිරීම. කරුණාව කියන්නේ කෙනෙක් අසරණ වුණාම පිහිටවීම. කෙනෙක් අපට දොස් කිව්වාම අපේ සිතේ කේන්තියක් ඇති වෙනවා. එය පාලනය කරගන්න ඔහුට කරුණාව දක්වන්න ඕන.

මම නිසා මොහුගේ සිතේ තරහක් ඇතිවෙනවා නම් ඒ තුළින් ඉවත්වෙලා ඉන්න ඕනෑ කියා කරුණාව ඇතිකර ගන්න ඕන.

ඒ වගේම තුන්වෙනි කාරණය තමයි කා සමඟ හරි තරහවක් ඇති වූ විට තමාගේ සිතේ උපේක්ෂාවක් ඇතිකර ගන්න උත්සාහ කරන්න ඕනෑ. උපේක්ෂාව කියන්නේ මධ්‍යස්ථව සිටීම. ඕනෑම දුකක් අපට වැඩිවෙන්නේ ඒ දුක පුද්ගලික කර ගැනීමෙන්. අනේ අපටමයි මේ කරදර. හැමදාම අපට දුක පමණයි කියා හිතන්නට හිතන්නට දුක වැඩියි. දුක කියන්නේ පොදු ධර්මතාවයක් කියා සිතූවිට දුක වෙනවා.

හතරවැනි කාරණය තරහ ඇතිවන විට අරමුණ මාරු කිරීම. කෙනෙක් දොස් කියපු අවස්ථාවක එයම නො සිතා වෙන දෙයක් සිතිය යුතුයි. එහෙම නැත්නම් පොතක් කියවන්න, ගීතයක් අහන්න වැනි දෙයක් කරන්නට පුළුවන්. අවධානය වෙනතකට යොමු කළවිට වේදනාව අඩු වෙනවා. එනිසා අප ද්වේෂය ඇවිස්සී එන අරමුණට වටිනාකමක් නොදී වෙනත් අරමුණක් සිතීමට පුරුදු කරන්නට මහන්සි වෙන්න ඕනෑ.

ඊළඟ කාරණය තමයි කා සමඟ හෝ තරහවක් ඇතිවූ විට භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වදාළා කර්මයේ ස්වකීයත්වය ගැන සිතන්න කියලා. යම් කර්මයක් තමා විසින් කළ විට එය තමාට දායාද ලෙස ලැබෙනවා කියා විශ්වාසයක් ඇතිකර ගෙන මේ පුද්ගලයා මට දොස් කියලා බැනලා අකුසල් සිදුකර ගත්තා. එහි විපාක ඔහුට ලැබෙයි. මමත් එකටෙක කළොත් මටත් විපාක විඳීන්නට සිදුවෙයි කියා කර්මය පිහිට කරගෙන අකුසල් සිත බැහැර කරන්න ඕනෑ.

එනිසා ඉවසීම පුරුදු කළ යුත්තේ ද්වේෂය ඇවිස්සී එන විටයි. මෛත්‍රීය පුරුදු කරන්න ඕනෑ එතනැදීයි. එහෙම කරනවිට ද්වේෂය පාලනය කර ගන්න අපට පුළුවන්කම තිබෙනවා. එසේ කළවිට නිරෝගී මනසකින් එදිනෙදා ජීවිතයේ සුවසේ මේ ධර්ම මාර්ගයේ ගමන් කරන්නට ඔබටත් අවස්ථාව උදා වෙනවා.

තෙරුවන් සරණයි!

The Buddhist

¤☸¤══════¤☸¤☸¤══════¤☸¤

නුදුන් දේ ගැනීම

පූජ්‍ය මැල්සිරිපුර ධම්මකුසල හිමි,

ආර්ය නිකේතනය, කන්නිමහර-වතුරුගම. 

සම්මුති ජීවිතය තුළ අනුන්ට අයත් වස්‌තුවක්‌, අයිතිකරුට හොරෙන් හෝ ඔහු රැවටුමෙන් හෝ බිය ගැන්වීමෙන් හෝ බලහත්කාරයෙන් හෝ ගැනීම අදත්තාදානය ලෙස හැඳින්වේ. අදත්තාදානය හෙවත් සොරකම් කිරීම, කර්ම පථයක්‌ බවට පත්වීමට කාරණා පහක්‌ සම්පූර්ණ විය යුතුය. එනම් අන්සතු වස්‌තුවක්‌ වීම, අන්සතු වස්‌තුවක්‌ බව දැනීම, පැහැරගනු ලබන සිත, පැහැර ගැනීමට උපක්‍රම කිරීම සහ වස්‌තුව ගැනීම යන අංග පහයි. 

අදත්තාදානය සිදුකරන ආකාර පොතපතේ පහත ලෙස පෙන්වයි. මෙම ක්‍රමයන් පිළිබඳව ව්‍යතිරේඛයන් ද පවතී.

අනුන් අයිති වස්‌තුවක්‌/සත්වයෙක්‌ නඩු කියා තමන් සතුකර ගැනීම, තමන් ගෙනයන අනුන්ගේ වස්‌තුවක්‌/සත්වයෙක්‌ සොර සිතින් ගැනීම, තමන් ළඟ පරිස්‌සමට තැබූ වස්‌තුවක්‌/සත්වයෙක්‌ නොදී සිටීම, වෙනත් අයකු වෙත ගෙන යන වස්‌තුවක්‌/සත්වයෙක්‌ එම ගෙනියන පුද්ගලයා ලවාම සොර සිතින් තමන්ට අවශ්‍ය තැනකට ගෙන්වා ගැනීම, යම් වස්‌තුවක්‌ සොර සිතින් තුබූ තැනින් එසවීම (සත්වයෙක්‌ නම් සිටිය තැනින් සොරකම් කිරීම), සියතින් ම සොරකම් කිරීම, අනුන් ලවා සොරකම් කරවීම, ගෙන යන බඩු හෝ ගෙදරක බඩු සොර සිතින් එලියට විසිකර පසුව අහුලා ගැනීම, අනුන්ගේ වස්‌තුවක්‌ සොරකම් කරවීමට නියම කිරීම, අන්සතු වස්‌තුවක හිමියාට ඇති ආශාව නැතිකර රවටා තමා සතුකර ගැනීම, පූර්ව ප්‍රයෝගයෙන් හෝ ප්‍රයෝගය සමඟ ම සොරකම් කිරීම, කීප දෙනෙකු එකතු වී සොරකම් කිරීම, වේලාව නිමකර සොරකම් කිරීම, සංඥා නියම කොට සොරකම් කිරීම, හොරට කිරුම් මිනුම් කිරීම, අන් සතු වස්‌තුව හිමියාට නොපෙනෙන ලෙස ගැනීම, අනුන් තළා පෙළා බිය ගන්වා අන්සතු වස්‌තුව ඉල්ලා ගැනීම, භාණ්‌ඩය පිළිබඳ ව ද සහ ප්‍රදේශය පිළිබඳව ද නිශ්චයක්‌ නැතිව අන්සතු වස්‌තුව සොරා ගැනීම, අන්සතු දේ වැලි ආදියෙන් වසා දමා පසුව ගැනීම, අන්සතු දේ තමා නමින් ලේබල් කර සොරා ගැනීම යනා දී ක්‍රම විධි අදත්තාදානයට අයත් වේ.

මෙසේ සොරකම් කිරීම, මෙලොවදී ත් පල දෙයි. එසේ සොරකම් කිරීමෙන් රජයේ වධ බන්ධනවලට ලක්‌වීමට සිදුවේ. එමෙන්ම සමාජයෙන් ගැරහුම් ලබයි. තවද පහර කෑම් ලක්‌වී මරණයට පවා පත්විය හැකිය. මරණෙන් මතු නිරයේ ඉපිද බොහෝ කලක්‌ දුක්‌ විදියි. ප්‍රේතව ඉපිද සා පිපාසයෙන් පෙලේ. තිරිසන්ව ඉපිද වස්‌තු හිමියන්ට බර අඳිමින් දුක්‌ විදී. සතර අපායෙන් මිදී මිනිසත් බව ලැබු කල්හි දුගීව උපදියි. බැල මෙහෙවරකම් කරයි. කෙසඟ සිරුර සහිතව කුණු තවරාගෙන උකුණන් පිරුණ හිස්‌ ඇතිව මහා දුකක්‌ විදියි.

කෙසේ වෙතත් අදත්තාදානය ආර්ය ජීවිතය තුළ විග්‍රහ කිරීම, නිර්වාණය කරා යන අයට මහත් උපකාරයක්‌ වනු ඇත.

ආර්ය විනයේ අංගයක්‌ ලෙස අදත්තාදානයෙන් වෙන්වීම, දින්නාදානං නිස්‌සාය අදින්නාදානං පහාතබ්බා - දුන් දේ ගැනීම නිසා නොදුන් දේ ගැනීම හළයුතුය" ලෙස පෝතලිය සූත්‍රයේ සඳහන් වෙයි. ආර්ය ජීවිතය යනු නිවන පමණක්‌ තෝරාගත් ජීවිතයයි. භික්‌ෂුව යනු ආර්ය ජීවිතයක්‌ ගතකිරීමට සිවුර දරාගත් උත්තමයෙකි. ගිහි අයෙකු සෘජුවම නිවන අරමුණු නොකරන අතර තමන්ගේ අවිද්‍යාව නිසා සංසාරය හොඳයි මැනවයි කියා සිතන අයෙකි. නමුත් ගිහියෙකුට වුවත් ආර්ය ජීවිතයකට එක්‌තරා ප්‍රමාණයකට හෝ ඇතුල්විය හැකිය. මෙය කියවන ඔබ මෙම කාරණය පටලවා නොගෙන අවබෝධ කරගන්න. 

නිවන් දකින කෙනාට අවශ්‍යතා ප්‍රධාන හතරකි. සිව්පසය ලෙස පෙන්වා දෙන්නේ මෙම අවශ්‍යතා වේ. මෙම සිව්පසය ලබාගත යුත්තේ දුන් දෙයක්‌ ලෙසිනි. නුදුන් දෙයක්‌ ලෙස නොවේ. ඊට හේතුව වන්නේ තණ්‌හාව ඇතිකර නොගැනීමයි. භික්‌ෂුව පරිහරණය කරන චීවරය දුන් දෙයකි. එනම් කවුරු හෝ පූජා කල දෙයකි. කැමති ලෙස මිල දී ගත් දෙයක්‌ නොවේ. එමෙන්ම එම චීවරය පරිහරණය කරන්නේ ආරක්‌ෂාවටත්, විලිවසා ගැනීමටත් කියන කාරණා සදහාය. මෙලෙස භික්‌ෂුවක්‌ පූජාකල චීවරයක්‌ ප්‍රත්‍යවේක්‌ෂා කොට පරිහරණය කරන්නේ නම් ඒ තුළ තෘෂ්ණාවක්‌ ඇති නොවේ. නමුත් චිවරවලට කෑදරකමින් පරිහරණය කරනවා නම් එහි දී තෘෂ්ණාව ඇති වේ. නමුත් සාමාන්‍ය ගිහි පුද්ගලයා ඇදුම් කැමති ලෙස මිල දී ගෙන, ඒවා ලස්‌සනයි හොඳයි මැනවයි කියා ඒවා පරිහරණය කරන බැවින් එහි තෘෂ්ණාව ඇත. එනම් භික්‌ෂුවට චීවරය දුන් දෙයි. සාමාන්‍ය ගිහියාගේ ඇදුම ගත් එකකි. එනම් පූජා නොකල නුදුන් දෙයකි.

භික්‌ෂුවකට දානය දුන් දෙයකි. එනම් පූජා කළ දෙයකි. එම දානය වළඳනුයේ මදයට, ජවයට, අලංකාරයට රසවිඳීම පිණිස නොවන බව ප්‍රත්‍යවේක්‌ෂා කරයි. එහිදී ආහාරය නිසා තෘෂ්ණාවක්‌ ඇති නොවේ. එසේ නොකරන්නේ නම් තෘෂ්ණාව ඇති වේ. නමුත් සාමාන්‍ය ගිහි අයෙක්‌ කැමති දේ මිලදී ගෙන, තමන් කැමති ලෙස ආහාර පිළියල කරගෙන, රස තෘෂ්ණාවෙන් අනුභව කරයි. එහිදී ඔහුට තෘෂ්ණාව ඇති වේ. මේ අනුව භික්‌ෂුවට දානය දුන් දෙයකි. මන්ද පූජා කළ දෙයක්‌ වන බැවිනි. එමෙන්ම කැමති ලෙස ආහාර මිලදී ගත්තානම් එය ගත් දෙයකි. එනම් එය නුදුන් දෙයකි.

භික්‌ෂුව පරිහරණය කරන කුටිය, පංසල, ආරාමය, සේනාසනය කවුරු හෝ පූජා කළ දෙයකි. එනම් එය දුන් දෙයකි. එය පරිහරණය කරනවිට භික්‌ෂුව, ආරක්‌ෂාව සඳහා භාවිතා කරන බවට ප්‍රත්‍යවේක්‌ෂා කර පරිහරණය කරන නිසා එහි තෘෂ්ණාවක්‌ ඇති නොවේ. නමුත් සාමන්‍ය ගිහි පුද්ගලයා තමන් කැමති ලෙස සැලසුම්කර නිවසක්‌ සාදාගෙන එහි ඇලීගැලී වාසය කරයි. එනම් එහි තෘෂ්ණාව හටගනී. එනම් භික්‌ෂුවට වාසස්‌ථානය දුන් දෙයකි. නමුත් ගිහි පුද්ගලයාට වාසස්‌ථානය, කැමති ලෙස සාදාගත් නුදුන් දෙයකි.

භික්‌ෂුවට බෙහෙත් හේත් පූජා කරයි. එනම් එය ද දුන් දෙයකි. බෙහෙත් වළඳන විටත් ප්‍රත්‍යවේක්‌ෂාකර වළඳන නිසා එහි තෘෂ්ණාවක්‌ හට නොගනී. නමුත් සාමාන්‍ය ගිහි පුද්ගලයා බෙහෙත් මිලදී ගන්නේ නම් එය නොදුන් දෙයකි. 

භාග්‍යවතුන් වහන්සේ අත්‍යාවශ්‍ය දේ ඉල්ලීම සඳහා යම් අවස්‌ථාවන්හී දී භික්‌ෂුවට අවසර ලබා දී ඇත. නමුත් බුදු පියාණන් වහන්සේ භික්‌ෂුවට අනුදැන වදාලේ පෙර කුසලය මත විවිධ ආකාරයෙන් දානය ලැබුණොත් වළඳන ලෙසත්, එසේ නොමැතිනම් පිණ්‌ඩපාතෙන් යෑපෙන ලෙසත් ය. එමෙන්ම තමාට ලැබුන දානය ජීවිතයේ අවසන් ආහාරය ලෙස සලකා විදසුන් වැඩිය යුතු බවත්ය. එමෙන්ම පෙර කුසලය මත යම් සේනාසනයක්‌ භික්‌ෂුවට ලැබුණේ නම් එහි නො ඇලී වාසය කරන ලෙසත්, නැතිනම් ගසක්‌ මුල වාසය කරන ලෙසත් අනුදැන වදාරා ඇත. තවද චීවරය පෙර කුසලය මත ලැබුණොත් එය නො ඇලී පරිහරණය කරන ලෙසත් නැතිනම් මළමිනිය ඔතා දමන ලද පාංශුකූල චීවරය පරිහරණය කරන ලෙසත් වදාරා ඇත. එමෙන්ම බෙහෙත්හේත් පෙර කුසලය මත ලැබුණොත් නොඇලී වළඳන ලෙසත්, එසේ නොමැතිනම් තමන්ගේම මුත්‍රා බෙහෙත් වශයෙන් ගන්නා ලෙසත් වදාරා ඇත. මේ අනුව නිවන් අරමුණු කරන කෙනා යනු ජීවිතයට ඇති ආශාවද අතහැර දමමින්, මමත්වය අතහැර දමමින් කටයුතු කරන පුද්ගලයායි. ඔහු ක්‍රමයෙන් නිවෙන කෙනෙකි. සිතේ කෙලෙස්‌ ගති නැති වී අභ්‍යන්තරය පිරිසිදු කරගන්නා කෙනෙකි. විවේකීව සතුටින් සැහැල්ලුවෙන් තමන්ගේ ජීවිතය ගතකරන කෙනෙකි. සියලු පව් අතහරින කෙනෙකි. සසර බැඳීම් වලින් නිදහස්‌ වන කෙනෙකි. ප්‍රශ්න සියල්ලෙන් නිදහස්‌ වන කෙනෙකි.

මගේ කියා ගත නොහැකි දේවල් මගේ කියා සිතෙන් අත්පත්කර ගැනීමත්, ගැඹුරින් සලකා බැලූවිට නුදුන් දෙයක්‌ අත්පත්කර ගැනීමකි. පාරේ යන විට යම් අයෙක්‌, වාහනයක්‌, මල් ගසක්‌ හෝ වෙනයම් රූපයක්‌ ලස්‌සනයි, හොඳයි මැනවයි, අත්පත් කරගන්න ඇතිනම් හොඳයි ලෙස සිතයි නම්, එය තමන්ට නුදුන් දෙයක්‌ මගේ කරගැනීමකි. මෙසේ රූප, ශබ්ද, ගන්ධ, රස, ස්‌පර්ෂ යන පංචකාමයන් මගේ කියා ගැනීම නුදුන් දෙයක්‌ මගේ කර ගැනීමකි. මේ තුළින් රජයේ බන්ධනාගාර වලට යාමක්‌ සිදු නොවන නමුත්, සංසාර හිරකූඩුවේ සිරවීමක්‌ වී අප්‍රමාණ දුකක්‌ විඳී. ස්‌වභාව ධර්මයේ ධාතු හතරකින් සාදන මව හා පියා නිසා බිහිවන ආහාර නැමති සතර මහ ධාතුන්ගෙන් පෝෂණය වන රූපය හෙවත් තමන්ගේ කය සෑම මෙහොතකම වෙනස්‌ වෙමින් ජරාවටත්, මරණයටත් පත් වේ. මෙම රූපය ද තමන්ට නොදුන් දෙයකි. තමන්ගේ අවිද්‍යාව සහ තෘෂ්ණාව නිසා නිත්‍යයි, සුඛයි, ආත්මයි කියා ස්‌වභාව ධර්මයට අයිති රූපය සහ රූපය හා බැදුන සියල්ල මගේ කරගෙන අප්‍රමාණ දුකක්‌ විදී. තමන් අයිති නැති, තමන්ගේ වසඟයේ පත්වාගෙන යා නොහැකි රූප නිසා හටගන්නා සියලු සිත් ද අනිත්‍ය, දුක්‌ඛ, අනාත්ම ක්‍රියාවලියකි. මෙම සිත සහ කය මගේ කරගැනීම නිසා බොහෝ දුකට පත්වේ. මෙය නුදුන් දේ ගැනීමේ ආදීනවයයි. 

පඨවි, ආපෝ, තේජෝ, වයෝ, ආකාස සහ විඤ්ඤාණ ස්‌වභාව ධර්මයේ ශක්‌තීන් සමූහයකි. මෙම කිසිදු ශක්‌තියක්‌ මගේ නොවේ. මට අයිති නැති මට පාලනය කළ නොහැකි මෙම ස්‌වභාව ධර්මයේ ශක්‌තීන් මගේ කියා ගැනීමම නුදුන් දේ ගැනීමකි. එබැවින් බුදු පියාණන් වහන්සේ මේවා මගේ කියාගත්ත කෙනා දුක්‌ විඳින බව පෙන්වා දී ඇත. 

තමන්ගේ ජීවිතය දිහා බලන්න, තමන් කොතරම් තමන්ට අයිති නැති දේ මගේ කරගෙන දුක්‌ විඳිනවාද කියලා. අම්මා තාත්තා හදපු කළලය මගේ කරගත්තා. ඊට පස්‌සේ සෙල්ලම් බඩු මගේ කරගත්තා. ඊට පස්‌සෙ පොත්පත්, ඇඳුම් පැළඳුම් මගේ කරගත්තා, ඊට පස්‌සේ ස්‌වාමියා, භාර්යාව, දරු මුණුපුරන්, ඥාතීන් මගේ කරගත්තා. දේපල ඉඩකඩම් මගේ කරගත්තා. යානවාහන මගේ කරගත්තා. හිතවතුන්, අසල්වාසීන් මගේ කරගත්තා. බලන්න තමන්නට අයිති නැති නුදුන් දේ මගේ කරගැනීම නිසා දුක එන්න එන්නම වැඩිවුනාද? අඩුවුනාද? කියලා. කවුරුත් බලකලේ නෑ, ඒවා තමන්ගේ කරගෙන දුක්‌විඳින්න කියලා. තමන්මයි එම දුක හදා ගත්තේ. එහෙනම් තමන්මයි මේ අවුල ලිහාගත යුත්තේ. ඒකයි බුදු පියාණන් වහන්සේ දේශනා කරන්නේ නිවන් දකින්න අවශ්‍යම ස්‌වභාව ධර්මයේ දේවල් ටිකක්‌ පමණක්‌, මගේ කරගන්නේ නැතිව පාවිච්චි කරලා සංසාරයෙන් එතෙර වෙන්න කියලා. වස්‌තු දාහකි දුක්‌ දාහකි, වස්‌තු නැත්තාට දුකක්‌ නැත ලෙස ප්‍රකාශ කරනුයේ මෙම ගැඹුරු ධර්මය නිසාය. එනම් වහාම නුදුන් දේ අතහැර සංසාර දුකින් මිදෙමු.

¤☸¤══════¤☸¤☸¤══════¤☸¤

බුදුරදුන් අනිත්‍ය දෙසුවේ ඇයි?

ආචාර්ය පූජ්‍ය මිරිස්‌සේ ධම්මික හිමි

බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ධර්මය අකාලික වේ. කල් නොයවාම ප්‍රතිඵල ගෙනදේ. එය හැම කාලයටම ගැළපෙන සනාතනික ධර්මයකි. ඊට හේතුව බුදුරජාණන් වහන්සේ මනුෂ්‍යයකු වීමය. මනුෂ්‍යයකුට කළ නොහැකි කිසිවක්‌ බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනා නොකළහ. ඒ නිසා බුදුදහමට අනුව හැසිරීම, ඉන් පල ප්‍රයෝජන ලබාගැනීම, මනුෂ්‍යයන් වන අපට දුෂ්කර කාර්යයක්‌ නොවේ. දෙවියන් හෝ වෙනත් අදෘශ්‍යමාන බලවේගයක්‌ හෝ සම්බන්ධ දෙයක්‌ නම් ඒවා කළ හැකිද යන්න ගැටලුවක්‌ විය හැකිය. නමුත් බුදුරජාණන් වහන්සේගේ තත්ත්වය ඉඳුරාම වෙනස්‌ විය.

බුදුරජාණන් වහන්සේ සීතලට උණුසුමට සංවේදී වූහ. පරිසර සාධකවලින් ආරක්‌ෂාවීම සඳහා සිවුරු දැරූය. මනුෂ්‍ය සිතිවිලි උන්වහන්සේටද විය. මනුෂ්‍යයන් වශයෙන් අපට දැනෙන කායික වද වේදනා බුදුරජාණන් වහන්සේටද දැනුණි. බුදුරජාණන් වහන්සේ මනුෂ්‍යකු වශයෙන් එසේ සමාන්‍යයද වන විට මිනිසුන්ට වෙනත් බලවේග හා සමකර සලකන්නට අවශ්‍යතාවක්‌ නොවීය. තමන් වන්සේත් මනුෂ්‍යයකු වශයෙන් සිත දියුණු කර, මිනිස්‌ සිතක පහළ කරගන්නා ඉහළම ස්‌වභාවයට හෙවත් සසර නිමා කිරීමට සමත් වූ බව වදාළහ. උන්වහන්සේ සෑම දුර්ගුණයක්‌ම දුරුකළේ යහපත් ධර්මතා මානසිකව, වාචිකව, කායිකව උත්පාදනය කරගනිමිනි. 

බුදුරජාණන් වහන්සේ විසින් දේශනා කරන ලද්දේ සිය ජීවිතය තුළදී පිළිපැද ලත් අත්දැකීම් සම්බාරයකි. අත්දැකීම්වලින් බැහැරවූ කිසිවක්‌ උන්වහන්සේ සාමාන්‍ය මිනිසාට දේශනා නොකළහ. අත්දැකීම්වලින් ලද යහපත් දේ පිළිපදින ලෙසත් අයහපත් අවැඩම සලසන දේ නොකරන ලෙසත් ජනතාවට දැනුම් දුන්හ. බුදුසිරිතේ එය තවත් යහපත් ගුණධර්මයක්‌ වේ. ඒ බෝධිසත්ව අවධියේ පටන් සසර ගමනේ පෙරුම්පුරන විට තමන්ට ලැබුණු නරකම අත්දැකීම් මිනිසුන්ට විඳින්නට ඉඩ නොතැබීමය. ලැබීමට උනන්දු කළේ යහපත් වූ ප්‍රතිපත්තීන්ය. මෙය ගුණබර මවකගේ සහ පියකුගේ ක්‍රියාකලාපයට සමානය. බුදුරජාණන් වහන්සේ බුදු අම්මා, බුදු තාත්තා යනුවෙන් හඳුන්වන්නේ ද මේ නිසාය.

කටුක අමිහිරි දුක්‌වේදනා දරුවන් ලබනවාට කිසිදු මවක්‌ හෝ පියෙක්‌ කැමැති නොවෙති. තමන් ලද සියලු සැපසම්පත් තමන්ටත් වඩා දරුවන්ට ලබාදීමට ඔවුහු උත්සාහ කරති. බුදුරජාණන් වහන්සේද එසේ ක්‍රියාකළහ. වසර හයක්‌ දුෂ්කර ක්‍රියාකිරීමෙන් පසු එය නිරර්ථක උත්සාහයක්‌ බව උන්වහන්සේම ප්‍රත්‍යක්‍ෂ කරගත්හ. ශරීරයට අධික දුක්‌දීම හෙවත් අත්ථකිලමථානු යෝගයෙහි හෝ ශරීරයටඅධික සැප ගෙනදීම හෙවත් කාලමුඛල්ලිකානු යෝගයෙහි නියෑළීමෙන් ලද හැකි දෙයක්‌ නොවන බව තේරුම්ගත් බුදුරජාණන් වහන්සේ තම පළමු ධර්ම දේශනාවේදීම පැහැදිලි කරන්නේ එම අන්ත දෙකෙන්ම බැහැර විය යුතු බවය. මම දුක්‌විඳි නිසා නුඹලාත් දුක්‌විඳිය යුතු යෑයි බුදුරජාණන්වහන්සේ කිසිදු විටෙක දේශනා නොකළහ.

මෙයින් පසු උන්වහන්සේ ලද සම්බුද්ධත්වය ලබන ආකාරය පිළිබඳව අනුශාසනා කළහ. වෙනත් දර්ශනවල කිසිම අවස්‌ථාවක ශාස්‌තෘවරයාගේ තත්ත්වයට පත්වන ලෙස කියා නැත. එහෙත් ඕනෑම පුද්ගලයකුට පාරමිතා පිරීම මගින් බුද්ධත්වයට පත්විය හැකි බව දේශනා කළහ. මේතුළින් ප්‍රකට වන්නේ සැබෑ මනුෂ්‍යයකුගේ අත්දැකීම් මගින් දිනාගත් චරිතයක්‌ බවය. 'දිනාගත්' යන්නෙන් අදහස්‌ වන්නේ ලෞකික ලෝකය පරදවා දිනාගත් දෙයක්‌ නොවේ. මිනිස්‌ සිතක පහළ වන රාග, දොaෂ, මෝහ මුල්කරගත් දුක්‌ ගෙන දෙන කෙළෙස්‌ ඉවත් කිරීමෙන් තමා තුළම ලද දිනුමයි.

බුද්ධ ධර්මය දේශනා කර අද වනවිට වසර දෙදහස්‌ පන්සියය හැටද ඉක්‌මවා තිබේ. මෙය එදා මෙන්ම අදටත් මතුවටත් ලෝකයේ ඕනෑම රටක ඕනෑම සංස්‌කෘතියක ජීවත්වන පිරිසකට ගැළපෙන්නේ මිනිස්‌ සිත මුල්කරගෙන දේශනා කළ දහමක්‌ නිසාය. මිනිස්‌ සිතක පහළ විය හැකි බරපතළම දුර්ගුණ වචන තුනකින් උන්වහන්සේ සඳහන් කළා. ඒ ලෝභ, දොaෂ, මෝහ යනාදී වශයෙනි. මේ ධර්මතා සෑම මිනිස්‌ සිතකම පහළවිය හැකිය. ඉතිහාසය අනුව ලෝකයේ ආරම්භයෙත් වර්තමානයේත් සියලුම කායික මා මානසික ගැටලුවලට මුල ලෝභය හෙවත් තෘෂ්ණාව බව පැහැදිළිය. ලෝභය හටගන්නේ සිතෙහිය. මේ නිසා බුදුරජාණන් වහන්සේ ප්‍රථමයෙන් අනුශාසනා කළේ 'මම' කියන වචනයෙන් විග්‍රහ කරන මමත්වය හෙවත් සිතින් අල්ලා ගැනීම දුරුකිරීමටය. මමත්වය දුරු කළහොත් ලෝකය පිළිබඳව ඉන්ද්‍රියන් තුළින් ලබන සතුට හෙවත් පිනවීම ලබන්නට අපහසු බව යමකුගේ සිතට ගැටලුවක්‌ මතුවිය හැකිය.

එය එසේ නොවන බව ධර්මය විමසා බලන විට පැහැදිළි වේ. මේ පවත්නා සාමාන්‍ය ලෝකයෙන් පළා යැමට බුදුරජාණන් වහන්සේ කවර අවස්‌ථාවක හෝ දේශනා නොකහළ. ලෝකයෙන් පළා යාමටවත් ස්‌වභාවධර්මයට විරුද්ධව කටයුතු කිරීමටවත් පහසු නැත. උන්වහන්සේ වදාළේ ලෝකය දකින ආකාරයෙහි වෙනසක්‌ ඇති කළ යුතු බවයි. ඉන්ද්‍රියන් තුළින් හසුකරගන්නා සියලු දැ සම්මුතියට අනුව ලස්‌සනයි.,සුඛයි කියමින් ඒවා පරිහරණය කිරීම වරදක්‌ නොවේ. බුදුරජාණන් වහන්සේ වදාළේ ලස්‌සනයි සුඛයි යනුවෙන් ඉන්ද්‍රියන් තුළින් හසුකරගන්නා සෑම වස්‌තුවක්‌ම වෙනස්‌වන බව දිරාගෙන යන බව එකම ආකාරයකින් නොපවතින බව තේරුම්ගත යුතු බවය.

සරල වචනයෙන් සඳහන් කරන්නේ නම් මම කියා තමන්ට කතා කරමින් විසිතුරු ඇඳුමකින් සැරසී එහි හැඩය ගැන සතුටු වුවත් මෙය වෙනස්‌වීමට ගොදුරුවන බව දිරායන බව අමතක නොකළ යුතුය. දිරායැම, වෙනස්‌වීම යම් වස්‌තුවක අනිත්‍ය බව සිහිපත් කිරීම සිනාවට කරුණක්‌ නොවේ. මෙලොව පවත්නා පණ ඇති පණ නැති හැම වස්‌තුවකම ඇති අනිත්‍ය බව බුදුරජාණන් වහන්සේ ඇති කළ දෙයක්‌ නොවේ. බුදුරජාණන් වහන්සේ විසින් සිදුකළේ විද්‍යාඥයකු මෙන් ලොව ස්‌වභාවයෙන් පවත්නා දෙයක්‌ මතුකොට පෙන්වාදීම පමණි.

බුදුරජාණන් වහන්සේ විසින් අනිත්‍ය බව දේශනා කළේ ඇයිදැයි කෙනකු විමසිය හැකිය. ලෙඩ දුක්‌වලට හේතුවන විෂබීජ පිළිබඳව හෝ වෛරස්‌ පිළිබඳව යමෙක්‌ සොයාගෙන ඒ රෝගයෙන් වැළකෙන මග කියාදීම වරදක්‌ද? හැබෑවටම එය උතුම් ක්‍රියාවකි. බුදුරජාණන් වහන්සේ ද සිදුකළේ සෑම මනුෂ්‍යයකුම අකැමැති හැම, වැළපීම, දුක-වේදනා ඇතිවීමට හේතුවත්, ඒ හේතුව නැතිකරන ආකාරයත්, නැති කරන්නට ක්‍රියා කළ යුතු මාර්ගය දේශනා කිරීමයි.

සදාතනික වූ අකාලික වූ බෞද්ධ දර්ශනය සෑම තැනටම එක සේ ගැළපුනාක්‌ මෙන්ම ඒ මගින් ප්‍රතිඵලද ලැබිය හැකි බව අපට පැහැදිළි වේ. වර්තමානයේ ඇතිවී ඇති පොදුවේ සමාජය පිළිගත් සදාචාරයෙහි පිරිහීම කුමන හේතුවක්‌ නිසාදැයි බෞද්ධ දර්ශනය තුළින් විමසා බැලිය යුතුය. එනම් බුදුන්වහන්සේ දේශනා කළ මිනිස්‌ සිතක ස්‌වභාවයෙන් පහළ වන රාග, දොaෂ, මෝහ වැඩීම එසේම පවතිද්දී ඒවා පාලනය කිරීමට හා සන්සිඳීමට උත්සාහ නොගැනීමයි. වර්තමානයේ මිනිස්‌ සිත අද වගේම අවුරුදු දහස්‌ ගණනකට පෙරාතුවත් එක්‌ ආකාරයකින් බල පැවැත්විණි.අ තීතයේ බහුභාර්යා, බහුපුරුෂ සේවනය වැනි සිත මහත් සේ රාගයට බැඳුණු අවස්‌ථා පැවතුණ බව ත්‍රිපිටකයට අනුවත් ලෝක ඉතිහාසයට අනුවත් පෙනේ. එවැනි ගැඹුරු ස්‌වභාවයක්‌ වර්තමානයේ දක්‌නට නැත. එයින් අදහස්‌ කළේ නායකත්වයේ පටන් අන්තඃපුරය වැනි අවස්‌ථා සලසා ගැනීම පිළිබඳවය.

එදා සදාචාරය ලෙස සැලකුවේ මංගල සූත්‍රයේ සඳහන් කරුණු 38ක්‌ පෙන්වාදෙන යහපත් කරුණු ආදිය ඇතුළත් කරගත් ගුණාංගය. එනම් හොඳ මගට පැමිණි වැඩි පිරිසක්‌ ඒවාට උනන්දු කරවීමත්, ඒ මග යැමට මාර්ගය කියාදීමත්ය. වර්තමානයේදීද එදා පැවැති යහපත් දෙයට යහපත් දේ ලෙස එනම් සදාචාරාත්මක දැ ලෙස පිළිගත්තත් ඒවා පිළිපදින හා ඒ මග යන්නට උනන්දු කරවන පිරිසත් අවස්‌ථාත් අඩුවී ඇත. සදාචාරාත්මක පිරිහීම ලෙස අප දකින්නේ මේ ටිකය.

සතුන් මැරීම, සොරකම, කාමමිච්ඡාචාරය, බොරුකීම, මත් මතුර භාවිතය මේවා අදත් පවතී. එහෙත් එහි වැඩි පාලනයක්‌ තිබිණි. අද පාලනයකින් තොරව ඒවා වේගයෙන් ක්‍රියාත්මක වන බවක්‌ දක්‌නට ලැබේ. මෙයට හේතුව බාහිර වස්‌තුවල ඇති මායාකාරී ස්‌වභාවය යෑයි කෙනකුට සිතිය හැකිය. සැබෑවටම සිදුවන්නේ සිත පාලනයකින් තොරව අයාලේ ගමන් කරන්නට ඉඩ හැරීමය. මේ නිසා බුදුදහම එදා වගේම අදත් මනාව පිළිපැද්දේ නම් සදාචාරාත්මක පැවතුම් අප අතර පවත්වාගත හැකිය.

වර්තමානයේ බෞද්ධ දර්ශනය පමණක්‌ නොව අනෙකුත් ආගම්වලද ඉගැන්වීම් දැනුමටත් පොතපටත් හා කතා කිරීමටත් සීමාවේගෙන යන බව කිව හැකිය. මින් අදහස්‌ කරන්නේ සියලු දෙනා ධර්මය නොඅදහන බවක්‌ නොවේ. වැඩි පිරිසක්‌ ධර්මයෙන් ඈත්වන බවය. අද ඇති එක්‌ පිළිගැනීමක්‌ නම් පන්සිල් රකින අයට වඩා පන්සිල් කියන අය පමණක්‌ දහස්‌ ගණනින් වැඩි බවය. බුදුරජාණන් වහන්සේ වදාළේ පර්යාප්ති එනම් ඉගෙනගන්න, ප්‍රතිපත්ති ඉගෙනගත් දේ විමසා බලා නිවැරැදි යෑයි තේරුම්ගත් දේ අනුගමනය කරන්නට කියාය. අවසානයේ ඵලය ලැබෙන තුරු අත් නොහැර ක්‍රියා කළ යුතු බවත්ය.

බෞද්ධ දර්ශනය වැනි සදාතනික ධර්මයක්‌ අප අනුගමනය කළත් සදාචාරාත්මක වෙනස්‌ වීමක්‌ද ඇතිවී යෑයි පෙනෙන්නේ ප්‍රතිපත්තිය හා ප්‍රතිවේදය බොහෝ අය තුළ නොමැති නිසාය. බුදුන් දවස යම් යම් සදාචාරාත්මක පිරිහීම් ඇතිවන විට බුදුරජාණන්වහන්සේ විවිධ ධර්ම කරුණු හා විනය නීති පැනවූහ. කාලය වෙනස්‌ වෙද්දී වර්තමානයට අනුව ධර්මය ගැළපීමක්‌ යම් විනය නීති හෙවත් ශික්‍ෂා පද නොපැනවීමත් මෙම සදාචාරාත්මක වෙනස්‌වීමටඑක්‌ හේතුවක්‌ විය හැකිය.

මේනිසා බෞද්ධ දර්ශනයේ නාමයෙන් ත්‍රිපිටක දහම ගැනත් ගිහි පැවිදි උතුමන්ට කාලයට අනුව ධර්මය ගළපා හා පහදා බෙදා දීමත් යම් යම් විනය නීති බෞද්ධ දර්ශනයට අනුව ඇතුළත් කිරීමත් හඳුන්වාදීමට පැවරී ඇති කාර්යයකි.

¤☸¤══════¤☸¤☸¤══════¤☸¤